Halen büyük bir ilgi ve saygıyla anılan Ermeni müzisyen, besteci, koro şefi ve rahip Gomidas Vartabed, 152 yıl önce bugün 1869 yılında Kütahya'da doğdu.

Ermeni müzisyen, müzikolog, koro şefi ve rahip Gomidas Vartabed, 1869 yılında Kütahya'da doğdu.

152 yıl önce bugün doğan Ermeni müzisyen büyük bir ilgi ve saygıyla anılıyor.

Küçük yaşta anne ve babasını kaybeden Vartabed'i babaannesi ve yakınları büyüttü.

12 yaşında Ermenistan Ermeni Kilisesi Eçmiyadzin'e eğitim alması için gönderildi.

Kütahya’da Ermenice konuşmanın yasak olması sebebiyle sadece Türkçe konuşabilen Vartabed, seslendirdiği Ermenice ilahileri bu süreçte anlamamaktaydı.

Gomidas kilise korosunda yer alarak Ermenice ilahiler seslendirdi. Eçmiyadzin'de dini eğitimini tamamladıktan sonra 1895 yılında "Vartabed" yani rahip rütbesini aldı.

Vartabed müziğe olan ilgisiyle kilise korosunda yer almaya devam etti. Daha sonra kapsamlı bir müzik eğitimi almak üzere Almanya’ya gider ve orada Ermeni müziğini tanıtır.

Gomidas, Eylül 1899’da Echmiazdin’e dönerek müzik üretimine devam eder. Aynı zamanda Anadolu’da köyleri dolaşıp etnik halk ezgilerini notalara aktaran ilk sanatçı olur ve ezgiler üzerine makaleler yazarak dünyanın bir çok yerinde de konferanslar verir.

Gomidas’ın 4 binden fazla derlemesinden yalnızca bin 200’ünün günümüze ulaşabildiği bilinmekte.
Ermeni müziğinin pişmesine, öğrenim ve tanıtılmasına katkıda bulunan Gomidas, İstanbul’da 300 kişilik bir koroyu da yönetir.

24 Nisan 1915 ve Gomidas'ın suskunluğu

24 Nisan 1915’te tutuklanan Ermeni aydınlar arasında olan Gomidas Vartabed, tutuklularla birlikte sürgüne gönderilir. Vartabed'in dönüş izninin nasıl çıktığı tam olarak bilnmese de yakın ilişkileri olduğu bilenen Halide Edip ya da Mehmet Emin gibi isimlerin aracılık yaptığı iddialar arasında yer alıyor.

Gomidas bir telgraf ile 15 Mayıs’ta İstanbul’a döner fakat sürgünde yaşadıklarının etkisiyle akli dengesini yitirerek büyük bir değişim geçirdiği biliniyor.

Sürgünden dönmesinin ardından birkaç yıl İstanbul’da bir hastanede kalarak tedavi görür, 1919 yılında da tedavisini sürdürmek üzere Fransa’ya götürülür.

Gomidas, yaşamının son 18 yılı ve 22 Ekim 1935 yılında Paris Villejuif’te bir psikiyatri hastanesinde hayatını kaybedene dek insanlarla konuşmayı tamamen keser.

1936 yılında naaşı Sovyet Sosyalist Ermenistan’a getirilerek Yerevan’da büyük bir törenle defnedilen Vartabed halen büyük bir ilgi ve saygıyla anılmakta.