Mardin Milletvekili Tuma Çelik, Süryanilerin anadilde eğitim hakkından yararlanamamasını Meclis gündemine taşıdı.

1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması’yla Türkiye’de yaşayan gayrimüslim toplulukların eğitim hakkının güvence altına alınmış olmasına ve Süryanilerin de “azınlık” oldukları mahkeme kararı ile sabitlenmesine rağmen anadilde eğitim haklarından faydalanamıyor ve okul açmalarına izin verilmiyor.

En temel haklarından biri olan eğitim-öğretim hakkından mahrum kalan Süryanilerin verdikleri mücadeleler sonucunda 2013'te anaokulu açmalarına mahkeme kararıyla izin verildi. Fakat yasal olarak bir engel bulunmamasına rağmen okuldan mezun olan öğrencilerin ilk ve orta öğrenime devam edebilecekleri bir okulları hala yok.

29 Süryani okulu vardı

1913-1914 öğretim yılında ise, Osmanlı vilayetleri ve livalarında, gayrimüslim toplumlarına ait toplam 2 bin 580 okul bulunuyordu. Bu okullardan 29’u Süryani toplumuna aitti. 1928’de Mardin’deki son Süryani okulunun da kapatılmasının ardından, Süryaniler yaklaşık 90 yıl boyunca okul açamadı.

Bağımsız Mardin Milletvekili Tuma Çelik, Süryanilerin mahkeme kararına rağmen anaokulu açabiliyorken neden hala ilk ve orta okul düzeyinde bir eğitim kurumuna sahip olamadıklarına ilişkin Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.

Çelik, Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’e “Süryanilerin temel eğitim yapmasının sağlanmaması Anayasa ve AİHS'e aykırı değil midir?“ diye sorarken, 2012 yılında MEB’e okul açmak için resmi başvuruda bulunan Süryanilerin “Hıristiyan azınlık” olarak kabul edilmediği gerekçesi ile bakanlıktan olumsuz dönüş aldıklarını ve okul açmalarına izin verilmediğini de anımsattı.

Çelik önergesinde, devam eden süreçte Süryanilerin okul açmak için hukuki mücadeleye başladığını ve İdare Mahkeme’nin 2013’te Süryanilerin okul açabileceği yönünde karar verdiğine de yer verdi.

Önergede ayrıca azınlık okullarına ilişkin şu ifadelere yer veriliyor: “Cumhuriyet öncesi 1913-14 yıllarına dair verilere göre, Anadolu’da 2 bin 596 azınlık okulu bulunuyordu. Bunların bin 245’i Rum, bin 84’ü Ermeni, 131’i Musevi ve 2’si de Süryani okuluydu. Bugün 16 Ermeni, 6 Rum, 1 Musevi ve 1 tane de Süryani anaokulu olmak üzere sadece 24 azınlık okulu bulunuyor.”

Süryani vekil Mahmut Özer’e, Süryanilerin tek okulu olan İstanbul’da bulunan Özel Mor Efrem Süryani Anaokulu’na herhangi bir maddi destek sağlanıp sağlanmadığına ilişkin de soru yöneltti.

Tuma Çelik’in Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in yanıtlaması istemiyle verdiği önergenin tamamı şöyle:

• Sadece Süryanilerin yaşadığı yerleşim birimleri ile Süryanilerin nüfusunun yoğun olduğu bölgelerde, Süryanilerin temel eğitimlerini tamamlayacak bir okul açılması için herhangi bir girişiminiz olacak mı?
• Son 2 yılda azınlık okullarına ne kadarlık maddi destek sağlanmıştır?
•  Son 2 yılda Özel Mor Efrem Süryani Anaokuluna herhangi bir maddi destek sağlanmış mıdır?
• Süryanilerin temel eğitim yapmasının sağlanmaması Anayasa ve AİHS'e aykırı değil midir?